Artikel Link Magazine
Tussen technology push en market pull
De definitie van ondernemerschap als het benutten van marktkansen voor (nieuwe) technologie is bij uitstek van toepassing op Hans van de Mortel. Hij werkte begin deze eeuw bij Philips CFT aan draagbare elektronica, waarvoor geleidende sporen met behulp van zeefdrukken werden aangebracht op bijvoorbeeld kleding of medische consumentenproducten. ‘Ik zag toen al de potentie van printed electronics (PE), maar tien jaar later had de markt dat nog niet opgepakt.’ Dus ging hij het zelf maar doen toen zeefdrukkerij Metafas in Asten ter overname werd aangeboden. Daarmee kon hij zijn ondernemersdroom en technische visie combineren door het conventionele zeefdrukken te gaan inzetten voor hoogwaardige PE.
Metafas (28 medewerkers)
ontwikkelt en produceert front- en bedieningspanelen (user interfacing) en PE met behulp van een Computer-to-Screen-belichtingsmachine en mede daardoor met geavanceerde zeefdruktechnieken. Voorbeelden van producten zijn touchscreens en intelligente verpakkingen voor medicijnen. ‘Ik heb mijn kennis van elektronica ingebracht en samen met de grafici van Metafas de randen van de zeefdruktechniek opgezocht.’ Met succes, want Metafas is nu een van de grootste onafhankelijke productiebedrijven voor PE in Europa, mede dankzij de samenwerking met het Eindhovense Holst Centre en vooraanstaande producenten van geleidende inkten – samen zorgen zij voor de technology push. Belangrijk daarbij is dat Metafas blijft inzetten op bedieningspanelen. Dat vergroot het draagvlak voor investeringen in nieuwe machines en productietechnieken, want die zijn nog niet rendabel voor alleen PE.
Het effect van de technology push valt tegen, verklaart Van de Mortel. ‘De markt vindt het (te) duur. Ook al is de business case duidelijk, toch investeert men niet. Zoals in die intelligente verpakking die het medicijnengebruik bewaakt. De farmaceut, de apotheker en de verpakker maakt het niet uit, de medicijnen worden toch wel verkocht. Alleen de zorgverzekeraar heeft er belang bij, maar die is dan weer niet bij het verpakken betrokken. Voor de mannen die in de farmaceutische keten over het geld beschikken, ben ik te klein. En al zou men het willen, de regelgeving van instanties als de Amerikaanse FDA is nog niet op PE uitgelegd. Ik kan niet een half miljoen euro uittrekken voor het testen van die slimme verpakking onder uiteenlopende omstandigheden.’
Grenzen verleggen
Bovendien heeft de techniek zich nog niet echt bewezen, vervolgt Van de Mortel. ‘Het sleutelwoord is hier robuustheid; elektronica is altijd kwetsbaar voor vocht, trillingen en schokken. De flexibiliteit van de geleidende sporen zorgt voor vormvrijheid en opent zo voor PE veel toepassingen, maar heeft ook nadelen. Bovendien is voor de elektronica altijd een voedingsspanning nodig; die kun je uit een batterij of zonnecel halen, maar dat kost extra geld.’ Niet gek dus dat eerste commerciële toepassingen opduiken voor toepassingen waar die voedingsspanning al beschikbaar is. Zoals bij de elektrische auto en ook de fiets, die bijvoorbeeld met een slim elektronisch slot kan worden uitgerust, dat via gps helpt bij de opsporing na diefstal.
Zo moet Van de Mortel als technicus van huis uit zich hier toch vooral als verkoper opwerpen. ‘Intern heb ik drie technische mensen om me heen, voor de elektronica, de software en het industriële productontwerp. Daar zit wel eens een spanningsveld: “Hoe kun je dit nou verkopen?” Maar dat vind ik niet negatief; we moeten toch elke keer onze grenzen verleggen.’ Zijn hoop heeft hij op de automotive gevestigd. Daar ziet hij steeds meer PE komen. Hij is al volop in gesprek met grote automobielfabrikanten over toepassingen, zoals folies met bedieningsinterface op dashboard of stuur. ‘Van hen komt de market pull die wij nodig hebben.’